Contos de outono: Navegando con Castelao

Chegou o outono e a nova estación convida a xuntarse e contar historias...Aínda que todas e todos sabedes que, co cambio climático, o outono estase convertendo en "verono" e no IES Bouza Brey, vimos de celebrar o magosto en chanclas e manga sisa.
Así as cousas, a edición dos CONTOS DO OUTONO deste ano, convídanos a navegar. E farémolo cun dos personaxes principais da Galiza do século XX: Castelao. Cantas veces cruzaría o noso autor a Ría de Arousa -de Rianxo a Vilagarcía- para coller o tren e ir a Compostela a estudar, á súa querida Pontevedra, a Madrid, a Francia a investigar as cruces de pedra na Bretaña...
Se foron moitas as ocasións en que Castelao navegou pola Ría de Arousa, non foron poucas as que navegou polo Atlántico. A primeira foi a finais de 1895, cando emigrou coa súa nai para ir vivir co pai na Pampa. Ambos embarcaron, como tantos emigrantes, no porto de Vilagarcía de Arousa no bote Lloyd Norte, propiedade dunha empresa alemá. Esa foi a primeira. Logo cruzaría catro veces máis. De todas estas travesías e dalgunhas máis dá conta o mapa elaborado polo alumnado de 1º da ESO coas profesoras Susana e Cristina Pena e que poderemos ver na cafetería do instituto. As alumnas e os alumnos de 1º, 2º e 3º da ESO xa están preparando as historias que nos convidan a navegar, pola nosa ría, polo Atlántico...., como fixo Castelao. Poderemos escoitar unha selección dos mellores relatos o venres 25 de novembro, día en que se celebrará o Concurso de Contacontos: Navegando con Castelao.

Surcando os mares con Corto Maltés

Tras varios días de singradura, chegamos por fin ao noso primeiro destino: Rimini, un fermoso pobo da Italia bañado polo mar Adriático. Ata alí nos levou a ansia de encontrármonos cun dos mariñeiros máis famosos de todos os tempos: Corto Maltés. Tarefa nada doada, como pronto puidemos comprobar, e que, tras infructuosas pescudas, nos obrigou a mergullarnos no mundo do espíritos. Foi alí onde mantivemos unha animada conversa coa pantasma de Hugo Pratt (1927-1995). Que tipo o Hugo, estivo con nós ben pándego! Vese que é unha persoa de ben, digo unha pantasma de ben, pero con todo, cando lle explicamos o noso plan de que queriamos a Corto a bordo do noso barco, puxo cara de preocupación, - Iso vai ser difícil - dixo - Corto évos un espírito libre e sempre anda viaxando polo mundo, de aventura en aventura-. Isto fixo que nos caera a alma aos pés. Pero como vos dixen, Hugo é un tipo fantástico e chiscando un ollo (o esquerdo) engandiu – Sei que anda por Venecia, deixádevos caer por alí, e dicídelle que ides da miña parte. A ver...-

Que chulo é Venecia compañeiros! E que labiríntico! O que nos custou dar con el nunha daquelas tabernas do Gran Canal. Alí estaba nun curruncho, coa súa sempiterna casaca azul e cun libro derriba da mesa(*). Recibiunos cortesmente. Cando lle formulamos a nosa petición fitounos burlón e soubemos a súa resposta antes de que a dixera. Pero entón produciuse o milagre, mencionamos a Hugo e os seus ollos claros chispearon ledos, - Como está o vello capitán? - dixo.

E aquí estamos. A punto de zarpar neste vella nave e co Corto en proa ollando o mar por entre o fume do cigarro. Penso que a felicidade débese parecer moito a isto.

(*) Por certo se vos interesa, ese libro era “A illa do tesouro” de Stevenson

Zarpamos

Xa comezou o curso e a tripulación está lista para percorrer os mares: ZARPAMOS. A viaxe comeza con bo tempo, o Sol loce luminoso e o mar está en calma. Nós felices coas expectativas desta viaxe, que desexamos plena de aventuras e experiencias. Imos recoller a un amigo (que supoñemos que moitos de vós xa coñecedes), experto mariñeiro, que nos guiará nesta primera parte da travesía.

Non queremos despedirnos ata a seguinte entrada do diario de a bordo sen lembrar un poema que o noso capitán nos le antes de zarpar:

Ítaca 

Cando comeces a túa viaxe a Ítaca 

pide que o camiño sexa longo, 

pleno de aventuras, pleno de experiencias. 

Aos Lestrigóns e aos Cíclopes, 

ao irado Poseidón non temas: 

nunca atoparás criaturas tales na túa ruta 

se mantés o pensamento elevado, se unha 

selecta emoción o teu corpo e espírito ilumina. 

Aos Lestrigóns e aos Cíclopes, 

ao feroz Poseidón non acharás. 

Non, se non é a túa alma a que os alberga; 

non, se non é ela a que chos mostra. 

  

Pide que o camiño sexa longo. 

Que sexan moitas as mañás de estío 

que –con que pracer e ledicia!- 

te conduzan a portos nunca vistos; 

detente ante os mercados fenicios 

e adquire as mellores mercancías, 

madreperlas, corais, ámbar e ébano, 

e toda sorte de perfumes sensuais, 

tanta variedade deles como atopes; 

vai a moitas cidades de Exipto 

e aprende canto poidas dos seus sabios. 

  

E leva sempre Ítaca na túa mente. 

ela é a túa meta, o teu destino. 

Mais non apresures nunca a túa viaxe. 

É mellor que dure moitos anos 

e recales na illa sendo vello, 

rico de canto acadaches no camiño, 

sen agardar que Ítaca te enriqueza. 

  

Ítaca xa che deu tan fermosa viaxe. 

Sen ela, nunca emprenderías o camiño. 

Que máis pode ofrecerche? 

E se a atopas pobre, non é que Ítaca te enganase. 

Sabio como serás e con tanta experiencia 

ben comprenderás o significado das Ítacas.

KAVAFIS, Konstantinos. Poemas canónicos, Ed. Rinoceronte